امواج مغزی
مغز ما دارای تعداد بسیار زیادی سلول عصبی به نام نورون است و هر نورون به هزاران نورون دیگر متصل می شود. که وظیفه ارتباط مغز با سایر قسمتهای بدن توسط این سلولها و پیامهای عصبی آنها صورت می گیرد. ارتباط بین آنها از طریق جریان های الکتریکی کوچکی اتفاق می افتد. که در امتداد نورون ها و در شبکه های عظیم مدارهای مغزی حرکت می کنند. ماهیت این پیامهای عصبی به صورت جریان الکتریکی و دربین دو سلول به صورت نوروترانسمیتر می باشد. فعالیت الکتریکی نورونها باعث شکل گیری امواج مغزی میشوند که در حالات گوناگون دارای فرکانسهای مختلف با کارآیی متفاوت می باشند.
امواج مغزی چیست؟
هرگاه که فکر، حرکت یا حس میکنیم یا چیزی را به خاطر میآوریم، نورونهای ما کار میکنند. وقتی این سلول های عصبی فعال میشوند ، پالس های الکتریکی تولید میکنند (موجی را که در یک مکان ورزشی در جمعیت موج می زند ، تجسم کنید) این فعالیت الکتریکی هماهنگ منجر به “موج مغزی” می شود.
هنگامی که بسیاری از سلولهای عصبی به طور همزمان به این روش تعامل میکنند. این فعالیت به حدی قوی است که حتی در خارج از مغز نیز قابل تشخیص است. فعالیت الکتریکی نورونها باعث شکل گیری امواج مغزی می شود که در حالات گوناگون دارای فرکانسهای مختلف با کارآیی متفاوت می باشند.
با قرار دادن الکترودها روی پوست سر ، می توان این فعالیت را تقویت ، تجزیه و تحلیل کرد و به تصویر کشید. ابزار این کار الکتروانسفالوگرافی یا EEG است. امواج مغزی بر اساس فرکانس یا بسامد به چند نوع تقسیمبندی میشوند که برای هرکدام یک نام قراردادی مشخص شده است. هر یک از امواج مغزی مسئول کنترل و اثرگذاری بر بخشی از عملکردهای ذهنی، هیجانی و رفتاری انسان هستند.
بخش های کلی دستگاه عصبی:
۵ نوع اصلی فرکانس های امواج مغزی
- امواج آلفا
- امواج بتا
- امواج تتا
- امواج دلتا
- امواج گاما
ذهن ما بهصورت خودکار این امواج را وابسته به شرایط و حالات مختلف، تغییر میدهد. هرکدام از این امواج ویژگیهای مختص به خودشان را دارند که در ادامه توضیح میدهیم.
اما دلیل اینکه به این مبحث میپردازیم این است که با دانستن ویژگی آنها میتوانیم در مسیر رسیدن به موفقیت، از این ویژگیها استفاده کنیم و سرعت پیشرفت خود را افزایش دهیم.
به بیان سادهتر:
همین حالا که در حال مطالعه این مقاله هستید، میلیاردها سلول مغزی دارن فعالیت میکنن و تو مغزتون یه الکتریسیته ای تولید میکنن که قابل اندازه گیریه!
تحقیقات علمی گسترده ای نشون دادن که حالت ذهنی ما (ریلکسیشن، اضطراب، تمرکز، خواب، مدیتیشن، …) روی الگوهای امواج مغزی تاثیراتی میذارن.
هر احساس، فکر، و عملی که ما در طول روز انجام میدیم، روی نحوهی ارتباط تک تک سلولهای مغزیمون تاثیر میذاره و اونا هم این تاثیرها رو تو الگوهای امواج مغزی نشون میدن…
با توجه به اینکه مغز ما با عوامل بیرونی هم تحریک میشه، این امکان وجود داره که ما از موسیقی استفاده کنیم و فرکانسهای امواج مغزیمون رو تغییر بدیم.
تاثیر صدا بر امواج مغزی
صدا یکی از قدرتمندترین عوامل تأثیرگذار بر امواج مغزی انسان است. دانشمندان به این نتیجه رسیدند که مغز انسان قابلیت بسیار برجسته ای در هماهنگسازی فرکانسی دارد. وقتی تحریکات ریتمیک به مغز ارائه می شود فقط کافی است که ریتم به اندازه کافی ادامه پیدا کند تا مغز بتواند با تغییر و هماهنگ سازی ریتم الکتریکی داخلی خود متعاقبا به آن پاسخ دهد. و ریتمی مشابه آن را تولید کند. به این پدیده در اصلاح فرکانس پاسخ متعاقب (FFR) می گویند.
بسته به نوع موزیک موج مغزی، می توان آرامش، توانایی یادگیری، تمرکز و خواب را ایجاد یا تحت تاثیر قرار داد. برای تولید این طیف از اصوات از ابزار و دستگاههای خاصی استفاده می کنند. تا با بکار گیری صداهایی با فرکانس خاص و تکرار آن در واحد ثانیه امواج مغزی مورد نظر را تحریک و ایجاد کند.
امواج گاما:
فرکانس: ۳۲ – ۱۰۰ هرتز
حالت: افزایش درک ، یادگیری ، وظایف حل مسئله.
امواج گاما به مغز شما کمک می کند تا نسبت به محیط اطراف خود آگاهی بیشتری داشته باشید و بهتر درک کنید. با استفاده از مراقبه نیز می توانید فعالیت گاما را افزایش دهید.امواج گاما و فعالیتشان پردازش ذهنی را تحت تاثیر قرار میدهند و کمک می کند تا به درک واقعیت برسید. امواج گاما نقش مهمی در مرحله REM خواب و حرکات سریع چشم در این مرحله بازی میکند.
امواج بتا:
فرکانس: ۱۳ – ۳۲ هرتز
حالت: هشدار ، هوشیاری هشدار طبیعی ، تفکر فعال.
مثلا:
− مکالمه فعال.
− تصمیم گیری.
− حل یک مشکل.
− تمرکز روی کاری.
− یادگیری یک مفهوم جدید.
در طول شبانهروز بیشترین موج از امواج مغزی که با آن سروکار داریم «موج بتا» میباشد. در حالت بیداری کامل فرکانس امواج مغزی بین ۱۳ تا ۳۲ سیکل در ثانیه متغیر است که به آن «موج بتا» میگویند. در این حالت ضمیر خودآگاه کنترل مغز را بر عهده گرفته و ضمیر ناخودآگاه در دسترس نمیباشد و به کار خود مشغول است؛ اکنونکه شما در حال مطالعه این مطلب هستید امواج مغزی شما روی این فرکانس قرار دارند. وقتی مغز روی این فرکانس قرار بگیرد معمولاً بر روی فعالیتهای منطقی نیمکره سمت چپ مغز متمرکز میشویم.
اگر در حالت بیداری توجه و تمرکز شما بر روی موضوعی قرار بگیرد و غرق در آن بشوید، مغز بهصورت خودکار امواج مغزی را تغییر میدهد و روی موج دیگری تنظیم میشود. وقتی توجه خود را از آن موضوع برمیدارید و به حالت عادی برمیگردید، مغز شما مجدداً امواج خود را تغییر داده و به فرکانس بتا بازمیگردد.
ترس، امید، خشم، شادی، خستگی، نگرانی، شادابی، استرس و … همگی در این فرکانس مغزی ملموس هستند. تمام دادههایی که وارد مغز میشود در حالت فرکانس بتا پردازش شده و در مغز جای میگیرند.
امواج مغزی آلفا
فرکانس: ۸ – ۱۳ هرتز
حالت: آرامش جسمی و روحی.
زمانی که چشمان خود را میبندید و در وضعیت آرامش کامل ذهنی، جسمی و روحی قرار میگیرید، امواج مغزی وارد فرکانس موج آلفا میشوند. فرکانس این موج نصف فرکانس امواج بیداری کامل یعنی حدوداً بین ۸ تا ۱۳ سیکل در ثانیه است.
بهترین زمان برای درک بهتر این امواج مغزی زمانی است که در حالت خوابوبیداری هستید. در هر بار خوابیدن این امواج را دو بار تجربه خواهید کرد؛ یکبار لحظاتی قبل از خواب و یکبار لحظاتی بعد از بیدار شدن. طول زمانی که مغز بر روی این فرکانس تنظیم میشود بسیار کوتاه و زودگذر است.
وضعیت آلفا دارای لذت بخش ترین و آرام ترین حالت بدنی انسان است که در آن وضعیت استرس کاهش می یابد و باعث افزایش آرامش می گردد.
یکی از نکاتی که در کنترل ذهنتان باید به آن توجه کنید بردن بدن و ذهنتان در وضعیت آلفا است. می توانید از روش های هیپنوتیزم درمانی ، مراقبه، دعا و یا تمرکز بر روی خودتان این کار را انجام دهید. با بستن چشمانتان و گوش دادن به یک موسیقی بی کلام و سفر در دنیای ذهن.
اگر به این مباحث علاقمند هستید، مطالعه مقاله ” آلفای ذهنی، موفقیت با حداقل تلاش فیزیکی ” در بخش مقالات سوپرمایند در سایت موسسه ذهنبرتر را به شما پیشنهاد میکنیم.
امواج مغزی تتا
فرکانس: ۴ – ۸ هرتز
حالت: خلاقیت ، بینش ، رویاها ، کاهش هوشیاری.
در موج تتا فرکانس امواج مغزی به ۳ تا ۸ سیکل در ثانیه کاهش مییابد. اگر مدتزمانی که مغز بر روی وضعیت آلفا قرار دارد طولانی شود، برای رفتن به یک خواب آماده میشویم. در دقایق اولیه خواب، امواج مغز بر روی موج تتا قرار میگیرند.
این دامنه از موج در خیال بافی و خواب به وجود میاد. این امواج باعث تجربه حالات احساسی عمیق و اولیه در ارتباط فرد می باشد. که باعث احساس ناب آرامش می شود. امواج تتا در زمینه های بهبود بینش و خلاقیت کاربرد دارد.
امواج مغزی دلتا
فرکانس: ۰.۵ – ۴ هرتز
حالت: خواب و رویا.
این امواج که کندترین امواج مغزی انسان هستند، فرکانسشان زیر ۴ سیکل در ثانیه است. با تغییر فرکانس مغز از موج تتا به موج دلتا ما وارد یک خواب عمیق میشویم؛ بهعبارتدیگر میتوان گفت خواب عمیق ما زمانی اتفاق میافتد که امواج مغزی بر روی موج دلتا قرار گیرند. در این حالت فعالیت ضمیر خودآگاه ما به صفر میرسد و ضمیر ناخودآگاه ما کنترل کامل بدن را به دست میگیرد.
در برخی از مراتب هیپنوتیزم (هیپنوتیزم بسیار عمیق) نیز میتوان فرکانس مغزی را تا این حد پایین آورد. و به ضمیر ناخودآگاه دسترسی پیدا کرد.
تولید میزان مناسبی از این موج به داشتن یک احساس خوب می انجامد و باعث سرحالی ما می شود. این امواج با بهبود بخشیدن به وضعیت استراحت و خواب شبانه ما ؛ کمک به ترشح هورون رشد نموده و در نتیجه باعث ریکاوری بدن مان می شود.
جمع بندی:
− امواج «دلتا» با فرکانس پایین تر از چهار سیکل در ثانیه. حالت خواب عمیق، بدون رویا، ترشح هورمون رشد و ترمیم بافتهای بدن.
− امواج «تتا» با فرکانس بین چهار تا هفت سیکل در ثانیه. حالت سکون و آرامش، تلقین پذیری بسیار و برنامه ریزی مجدد ذهن.
− امواج «آلفا» با فرکانس بین هفت تا چهارده سیکل در ثانیه. حالت شهود، آگاهی درونی، درون اندیشی، یکپارچگی ذهن و بدن، تفکر مثبت، تعادل هیجانی، تقویت قدرت وانهادگی، افزایش توان خود ترمیمی جسمی، ارتقا کمیت و کیفیت فراگیری، تقویت سیستم ایمنی بدن، افزایش ترشح هورمونهای «سروتونین» و «اندروفین».
− امواج «بتا»با فرکانس بین چهارده تا بیست و یک سیکل در ثانیه. حالت بیداری و هشیاری معمول، کنشهای پیچیده ذهن، تفکر انتزاعی و افزایش متابولیسم.
به طورمثال:
در طول روز در حالت بتا هستیم، یعنی بیداری کامل. وقتی می خواهیم بخوابیم، درست قبل از خواب در حالت (خواب و بیدار) در حالت آلفا قرار داریم (البته در حالت هايي هم كه روي چيزي ، شديدا” تمركز مي كنيم آلفا به وجود میاد.) سپس به خواب می رویم و خواب میبینیم که در وضعیت دلتا قرار گرفته ایم. و دوباره بیدار می شویم، ابتدا در وضعیت آلفا و بعد از هوشیاری کامل در وضعیت بتا قرار می گیریم.
تمام داده هایی که وارد مغز می شود در حالت امواج بتا پردازش می شوند و آنچه را بخواهد وارد نیمکره سمت راست می کند. هنگامی که وارد حالت آلفا می شویم اطلاعاتی که وارد مغز می شود بدون پردازش نیمکره چپ وارد مغز می شود.
ابوعلی سینا به افراد توصیه میکند که ظهرها قیلوله کنند. قیلوله، خوابیدن و چرت زدن ظهر است که امواج آلفا تولید میکند. وارد شدن به حالت آلفا به خودی خود شفا بخش است و هماهنگی بین امواج مغزی نیمکره چپ و راست مغز را ایجاد میکند.
حالت آلفا دروازه ورود به سمت نیروهای برتر یا ناخودآگاه است و وضعیت مشترک در بین تمام قبایل و ادیان جهت دعا و ارتباط با دنیای ماوراء می باشد. در حالت نماز و دعا و رازو نیاز معمولاً چراغ ها را خاموش میکنند. و البته در حالت آلفا تمرکز بیشتر می شود. به همین دلیل از آن برای یادگیری نیز استفاده می کنند.
مغز ما در حالت آلفا در بالاترین حالت تلقین پذیری قرار دارد. مثل فردی که هیپنوتیزم شده است. پس می توان گفت که بیست دقیقه قبل از خواب و بیست دقیقه بعد از بیداری مغز ما در حالت هیپنوتیزم قرار دارد، چون در حالت آلفا هستیم. در این حالات افکاری که در سر میپرورانیم در حالات بعد از بیداری ما تاثیرگذار هستند.
اهمیت داشتن آرامش
اگر انسان آلفا و دلتای آرامی نداشته باشد، یعنی قبل از خواب پر از افکار منفی باشد. در طول آلفا و بتای بعدی (یعنی بیست دقیقه بعد از بیداری و سپس در طول روز) باز هم آن افکار منفی او را همراهی می کنند. و این بار با شدت بیشتری!
چون در حالت آلفا که بالاترین حالت تلقین پذیری است، حجم زیادی از افکار و احساسات منفی را به ضمیر ناخودآگاهش وارد کرده است. به همین علت است که گاهی انسان 15 ساعت می خوابد و باز هم احساس خستگی می کند. اما گاهی با 3 ساعت خواب، روزی پر انرژی را شروع می کند.
افزایش یا کاهش بیش از اندازه قدرت (دامنه) این امواج یا گسترش و تسلط نا متعارف هر یک از آنها در بخشهای متفاوت مغز با حالتهای نابهنجار عاطفی و شناختی انسان ارتباطی تنگاتنگ دارد.
برای مثال پژوهشهای بسیار نشان داده است در نیمکره راست مغز افرادی که دچار افسردگی هستند امواج بتا بیش از اندازه فعالیت دارند و در نیمکره چپ آنها نیز امواج آلفا فعالیت بیش از حد فعالیت دارد. بنابراین با استفاده از این ابزار نوین، متخصصان حوزه سلامت مغز و روان میتوانند اختلالات و مشکلات فرد را به صورت دقیقتر و با اطمینان بیشتری شناسایی کنند.
فرکانس ۶۳۹
.
فرکانس ۹۳۶
۷۰۰۰لایه | افزایش قدرت مغز