صفحه اصلی
محصولات
دوره های غیر حضوری
دوره های حضوری
مقالات
درباره ما
دی
چگونه جدول تناوبی را حفظ کنیم؟
طریقه ی آسان و روش حفظ کردن جدول تناوبی را در این مقاله از وبسایت ذهن برتر مطالعه می‌کنیم.
مروری بر جدول تناوبی عناصر
جدول تناوبی عناصر در شیمی، جدولی است که در آن، عنصرها بر اساس افزایش عدد اتمی مرتب شده‌اند. با چینش این عناصر به ترتیبی که گفته شد، عنصرها در هر ستون، دارای خواص یکسانی هستند. به این الگوی تکراری، «قانون تناوب» (Periodic Law) می‌گویند. این جدول، ابزاری برای تمامی افرادی است که به نوعی با شیمی سروکار دارند.
این جدول با چینش عناصر بر اساس عدد اتمی، موجب قرارگیری آن‌ها در تناوب و گروه‌هایی می‌شود که روندهای مشخصی را از خود نشان می‌دهند.
در این تصاویر از وبسایت ذهن برتر خواهیم داشت:
- تعاریف اصلی در جدول تناوبی عناصر
- یون‌ها
- روندهای تناوبی جرم و شعاع اتمی
- روندهای تناوبی الکترونگاتیوی، انرژی یونش و الکترون‌خواهی
- شعاع یونی به هنگام تشکیل آنیون و کاتیون
- نحوه خوانش جدول تناوبی عناصر
- بخش‌های مهم جدول تناوبی عناصر
- انواع عنصرها و خواص آن‌ها
- خواص عناصر در هر گروه از جدول تناوبی
در پایان این تصاویر نیز خلاصه‌ای روندهای تناوبی و همچنین بلوک‌های جدول تناوبی عناصر به صورت تصویری ارائه شده است.
بهترین روشها برای حفظ کردن جدول تناوبی
حال بهتر است به ارائه روشهای حفظ کردن جدول تناوبی بپردازیم. بلکه استفاده همزمان از چند روش و تمرین مداوم، در نهایت شما را در حفظ کردن جدول تناوبی کمک خواهد کرد. در ادامه به این روشها خواهیم پرداخت.
وقت های آزادت رو به حفظ جدول تناوبی اختصاص بده. زمانی که هیچ کاری برای انجام نداری بشین و جدول تناوبی رو یاد بگیر و حفظ کن.
مثلا زمانی که با اتوبوس جایی میری یا مثلا وقتی تو صف چیزی وایسادی و کاری برای انجام نداری کپی جدولت رو از کیفت در بیار و بهش نگاه کن و جاهایی که علامت گذاری و هایلایت کردی رو دوبار بخون.
تکرار و تمرین، روشی آهسته برای حفظ کردن جدول تناوبی
حتما به یاد دارید که الفبا را چگونه آموختید. این کار را هر روز و هر روز انجام دادید و تا این لحظه نیز همچنان مشغول تکرار آن هستید. الفبای یادگیری شیمی هم، عناصر و به دنبال آن، حفظ کردن جدول تناوبی است. در حقیقت، تکرار و تمرین، بخش مهمی از فرآیند یادگیری را تشکیل می‌دهند. کودکان با استفاده از این تکنیک، بسیاری از مسائل جدید را می‌آموزند اما با افزایش سن، در می‌یابیم که روش تکرار و تمرین، قدری آهسته و آزاردهنده است.
روش تکرار تمرین در سنین بالاتر، نه‌تنها خسته کننده، بلکه روشی غیر موثر در حفظ کردن به شمار می‌آید. البته به طور حتم برای یادگیری، باید از این روش بهره گرفت اما نیاز داریم تا آن‌را با سایر روشها ترکیب کنیم تا نتیجه‌ای مطلوب در حفظ کردن جدول تناوبی بدست آوریم.
اگر واقعا قصد دارید تا تمامی 118 عنصر شیمیایی (شامل چهار عنصر جدید) را تنها از طریق تمرین و تکرار حفظ کنید، بهتر است تا چهار مرحله زیر را انجام دهید و به کمک آن‌ها، به حفظ کردن جدول تناوبی بپردازید:
در هر مرحله، ۵ عنصر را حفظ کنید
در جدول تناوبی عناصر، ۲۳ دسته مجزا ۵تایی برای یادگیری با این روش دارید. البته چند عنصری هم در نهایت باقی می‌مانند که به خاطر سپردن آن‌ها نیز دشوار نخواهد بود. به عبارت دیگر، اگر مطلب حجیمی را به بخش‌های کوچک‌تر تقسیم کنید، یادگیری آن نیز ساده‌تر خواهد بود.
عنصرها را با صدای بلند حفظ کنید
اگرچه این کار ممکن است قدری برای اطرافیانتان آزاردهنده باشد اما بدانید که حفظ کردن مطالب با صدای بلند، تاثیر بیشتری در یادگیری دارد تا آهسته خواندن آن‌ها. این کار سبب «یادگیری فعال» (Active Learning) می‌شود چراکه شما را وادار می‌کند تا به آن‌چه که انجام می‌دهید توجه کنید و از این طریق، بازخورد بسیار مناسبی را دریافت خواهید کرد.
بین یادگیری خود، وقفه ایجاد کنید
می‌توانید در بازه‌های زمانی مختلف به حفظ کردن جدول تناوبی بپردازید. به یاد داشته باشید حفظ کردن یک مطلب در سه بازه ۱ ساعتی، بازده به مراتب بیشتری از مطالعه آن مطلب در یک بازه ۳ ساعتی دارد. در حقیقت، بعد از هر ساعت، به ذهن خود برای تمرکز دوباره، زمان می‌دهید. در نتیجه، مغز شما تمایل بیشتری برای دریافت اطلاعات جدید خواهد داشت.
هدف خود را برای یادگیری زیاد تنظیم کنید
به هنگام حفظ کردن جدول تناوبی سعی کنید از تکنیک «یادگیری زیاد» (Overlearning) کمک بگیرید. این تکنیک بدین معنی است که اگر به نقطه‌ای رسیدید که فهرستی از عناصر را به راحتی با صدای بلند تکرار کردید، کار را متوقف نکنید و آن را ادامه دهید. یادگیری زیاد، نوعی از روشهای یادگیری به شمار می‌آید که فراتر از تکرار مطالب با صدای بلند است و به طور موثری نحوه یادگیری مطالب و سرعت آن‌ها را بهبود می‌دهد.
برای اینکه همواره، مطالب جدید را به خاطر بیاورید باید ارتباطی معنادار بین آن‌ها و آموخته‌های قبلی وجود داشته باشد. به همین دلیل است که تکرار و تمرین مداوم به تنهایی را نمی‌توان یکی از روشهای موثر حفظ کردن جدول تناوبی به شمار آورد.
به کمک فلش‌کارت‌ها به یادگیری خود کمی سرعت می‌بخشید
ارزش استفاده از فلش‌کارت‌ها به آن میزان موثر نیست که تصور می‌کنید. فلش‌کارت‌ها ابزاری هستند که به شما در یادگیری از طریق تکرار و تمرین کمک می‌کنند، اما همگی می‌دانیم که چنین روشی (تکرار و تمرین) را نمی‌توان یک روش موثر قلمداد کرد. البته، عمل تهیه فلش‌کارت‌ها و استفاده فیزیکی از آن‌ها را می‌توان روشی فعال در یادگیری دانست که به طور حتم از تکرار و تمرینِ تنها، کاربردی‌تر است.
اینکه خودتان فلش‌کارت‌ها را تهیه کنید و در آن‌ها نام عناصر شیمیایی را بنویسید، نیاز به توجه و درگیری ذهنی بیشتری با جداول و گروه‌های جدول تناوبی دارد که همین امر، فرآیند یادگیری را تقویت می‌کند. علاوه بر این، فلش‌کارت‌ها را می‌توانید همیشه همراه خود داشته باشید و آن‌ها را در زمان‌های تلف شده در تاکسی و اتوبوس مطالعه کنید.
به این نکته توجه داشته باشید که همواره، خودتان فلش‌کارت‌ها را تهیه کنید.
این کار را می‌توانید با استفاده از برگه‌های دفترچه یادداشت یا برنامه‌های موبایل و کامپیوتر انجام دهید اما نکته قابل توجه در استفاده از فلش‌کارت، تهیه آن توسط خودتان است، گرچه ممکن است زمان بیشتری را برای تهیه آن‌ها صرف کنید اما در نهایت، تاثیر بیشتری در یادگیری خواهد داشت. در نهایت، اگر قصد دارید از فلش‌کارت‌ها برای حفظ کردن جدول تناوبی استفاده کنید، چهار مرحله زیر را بکار ببرید.
عناصر را در گروه‌های کوچک ۵تایی یا ۱۰تایی در هر فلش‌کارت قرار دهید.
عناصر را با صدای بلند بخوانید و تنها زمانی به کارت‌ها مراجعه کنید که با تلاش زیاد، چیزی بخاطر نیاورید. فراموش نکنید که در هر زمانی از یادگیری، به همان سرعت که به جواب سوال نگاه کنید، به همان سرعت نیز آن مطلب، از ذهن شما فراموش خواهد شد. بنابراین، تا حد ممکن از نگاه کردن سریع به پشتِ کارت‌ها، اجتناب کنید.
همانند قبل، بازه‌های یادگیری خود را گسترده‌تر کنید و فلش‌کارت‌ها را در بازه‌های زمانی مختلف مرور کنید. در این‌جا نیز از یادگیری زیاد کمک بگیرید. زمانی‌که فهرستی از عناصر را با صدای بلند تکرار کردید، کار را متوقف نکنید و به یادگیری ادامه دهید.
نکته آخر اینکه فلش‌کارت‌ها روش مناسبی برای یادگیری از طریق تکرار و تمرین به شمار می‌آیند اما همچنان روشی زمان‌بر و خسته کننده برای حفظ کردن جدول تناوبی و ۱۱۸ عنصر آن هستند.
یک نظم و هماهنگی داخل جدول به وجود بیاورید
برای هر عنصر یه داستان کوتاه تو ذهنت درست کن، و حتما نماد اون عنصر رو که تو جدول تناوبی هستش به خاطر بسپار. برای مثال کلمه آرژنتینا برای فلز نقره انتخاب شده و داستانش به این صورته که اسپانیایی ها وقتی برای اولین بار به آرژانتین رفتن و اونجا نقره پیدا کردن اسم اون کشور رو آرژانتین گذاشتن چون فکر میکردن نقره زیادی در اون کشور وجود داره. پس نماد آ جی به طور خلاصه برای فلز نقره انتخاب شد.
بعضی وقتا لازمه که تو ذهنت برای یاد گیری جدول تناوبی جوک درست کنی و به این ترتیب یادگیریش واست راحت تر مشه. میبینی که هزاران راه واسه یادگیری جدول وجود داره فقط کافیه بشینی و فکر کنی که چه راه هایی میتونی برای یاد گیری جدولت کشف کنی.
استفاده از حروف اختصاری
با استفاده از حروف اختصاری، می توانید به سرعت، برخی از عناصر جدول تناوبی را حفظ کنید. از آن‌جایی که نماد این عناصر همگی با حروف انگلیسی نوشته می‌شوند، استفاده از حروف اختصاری انگلیسی نیز تاثیر زیادی در سرعت بخشیدن به حفظ کردن جدول تناوبی کرده است.
برای حفظ کردن جدول تناوبی می‌توانید از حروف ابتدای عناصر، جملاتی درست کنید و با حفظ کردن این جملات، ترتیب عناصر را به خاطر بسپارید. امکان حفظ کردن عناصر به صورت تناوبی یا گروهی امکان‌پذیر است. اینکه عناصر را به صورت گروهی (از بالا به پایین) یا تناوبی (از چپ به راست) حفظ کنید، به هدف شما مربوط است اما به طور معمول، حفظ کردن عناصر به صورت گروهی، دسته‌بندی‌های مختلف فلزات قلیایی، قلیایی‌خاکی، هالوژن‌ها و … را نیز شامل می‌شود.
برای نمونه چند مثال را در زیر می‌آوریم:
برای اینکه ۹ عنصر اول را به ترتیب عدد اتمی حفظ کنید از دو روش زیر کمک بگیرید:
روش اول: استفاده از حروف اختصاری
HHeLiBeBCNOF، این حروف را به صورت «هیلیبِب کِرنف» (heeliebeb kernoff) تلفظ کنید. همانطور که می‌بینید، این حروف معنای خاصی نمی‌دهند اما به شما در حفظ کردن جدول تناوبی کمک می‌کنند.
روش دوم: استفاده از جملات عجیب!!
برای مثال:
در شکل زیر شما با جملات یاد یاری آشنا می شوید که حفظ کردن شان در چند دقیقه امکان پذیر است و با کمک این جملات راحت می توانید محل عناصر شیمی دبیرستان جدول مندلیف را به راحتی به خاطر آورید.
کمی وقت روی این جدول بگذارید شما هم تصدیق خواهید کرد که تکنیک های تقویت حافظه به عنوان مهارت استفاده بهینه از حافظه در هر سن و سالی معجزه می کند.
مثالی دیگر:
شما نیز جملات عجیب خلق کنید!!
به خاطر داشته باشید که تکنیک تقویت حافظه یعنی مهارت رمزبندی کردن یک موضوع سخت و مشکل الحفظ به موضوعی راحت و خنده دار و راحت الحفظ و ما باید بتوانیم بین این دو موضوع از دوجنس متفاوت پیوندی برقرار کنیم. در حفظ کردن جدول تناوبی این پیوند معنای خنده دار و وزن جالب و کلمات فارسی جذابی است که برای حفظ هر ستون از یک گروه عناصر استفاده می شود.
جدول تناوبی عناصر معروف به جدول مندلیف را می توان به کمک تکنیک چنگک زدن هر عنصر به یک شیئ آشنا و قابل تجسم به سرعت حفظ کرد.
در تمامی این روشها، به تکرار مداوم نیاز دارید.
از تصویر زیر چند کپی تهیه کنید و به کمک آن‌ها، خانه‌های جدول تناوبی را پر کنید.
در ادامه این محتوای ویژه اعضای کارگاه حافظه برتر محمد سیدا با ارتباط کد رمزی به سهولت جدول تناوبی عناصر را یاد بگیرید و فراموش نکنید.
⭐ ادامه این مقاله ویژه اعضای کارگاه حافظه برتر است.