تقویت هوش مالی کودکان و نوجوانان

تقویت هوش مالی کودکان برای موفقیت آنها در زندگی آینده یک نیاز ضروری می‌باشد، حال اگر آن را از شما یاد نگیرند، پس از چه کسی باید بیاموزند؟

آیا فکر می کنید در مدرسه راجع به تقویت هوش مالی کودکان و مباحث پولی به کودکان آموزش داده می‌شود؟ خیر

اگر بخواهیم از میان درس‌هایی که در دوران مدرسه، جای خالی آنها به شدت احساس می‌شود یکی را انتخاب کنیم، سواد مالی برای کودکان و نوجوانان احتمالاً جایی در صدر این فهرست را به خود اختصاص خواهد داد. دانش و نگرشی که جای خالی آن را همه‌ی ما حس می‌کنیم، اما عموماً نمی‌دانیم شیوه‌ی پر کردن این خلاء چیست. حتی در مورد بزرگسالان هم خلاء مشابهی احساس می‌شود.

« ممکن است کسی ضریب هوش علمی بالایی داشته باشد و در کلاس درس یک نابغه باشد، اما در دنیای واقعی توانایی کسب پول زیاد را نداشته باشد.»

چرا تقویت هوش مالی کودکان مهم است؟

در واقع، تقویت هوش مالی کودکان یکی از نکات کلیدی در نحوه تربیت آن‌ها به عنوان فردی موفق در آینده است، چرا که با استفاده از این روش کودکان از ارزش و کارکرد پول در زندگی روزمره آگاهی یافته و می‌توانند نسبت به مدیریت مالی شخصی خود و همچنین خانواده اقدام کنند. به بیان دیگر، تقویت هوش مالی کودکان موجب می‌شود تا آن ها نسبت به میزان درآمد، هزینه‌های موجود و مقدار پس‌انداز آگاهی یافته و بودجه خود را بر اساس آن‌ها تنظیم کنند.

در چنین شرایطی کودکان در خرید برخی کالاهای غیرضروری خود نیز تجدید نظر می‌کنند. به علاوه، چنین کودکانی در آینده از هدر دادن پول خود برای خرید برخی چیزهای کم‌ارزش خودداری می‌کنند. بزرگان اقتصادی از بچگی کار کرده اند و این باعث یادگیری سواد اقتصادی و افزایش هوش مالی در آن ها گردیده است.

با توجه شکل گیری شخصیت، ذهنیت، نگرش و سبک زندگی از زمان کودکی، لزوم سبک تربیت مالی صحیح و سوق دادن فرزندان به سمت ارزش آفرینی و کارآفرینی، برای والدین امری ضروریست تا اقداماتی انجام دهند که مهارتهای مدیریت مالی از کودکی در فرزندانشان درونی شده و تبدیل به عادت آن ها گردد. بهتر است به جای آن که به فرزندمان ماهی بدهیم ، ماهی گیری را به او آموزش دهیم تا شخصیت مستقلی داشته باشد و بدون هیچ گونه وابستگی شخصیتی و مالی به والدینش در آینده بتواند زندگی خود را به نحو احسن اداره کند.

تقویت هوش مالی کودکان

نکته مهمی که در آموزش مهارت‌های پولی و مالی به کودکان و نوجوانان باید لحاظ کنیم:

1- آموزش مهارت های پولی و مالی به بچه ها می تواند، خیلی زودتر از آنچه که فکر می کنید، شروع شود.

دانشگاه ویسکانسین در تحقیقاتی که روی بچه‌های ۳ ساله انجام داد، به این نتیجه رسید که، کودکان خردسال مفاهیم اقتصادی مثل ارزش، مبادله و خرید را می توانند درک کنند. بنابراین اگر می خواهید فرزندی داشته باشید که در آینده از نظر مالی موفق باشد از همان خردسالگی آموزش مفاهیم اقتصادی و مالی را به او شروع کنید.

۲- آموزش به کودکان با سخنرانی اتفاق نمی‌افتد.

بسیاری از ما هنگامی که می خواهیم به فرزندمان موضوعی را آموزش دهیم، شروع به صحبت کردن در مورد خوبی ها و ضرورت موضوع مورد بحث می کنیم. به طور مثال وقتی می خواهیم در خصوص ضرورت مرتب کردن اتاق خواب کودک به او
آموزش دهیم. معمولا به او می گوییم، نظم در زندگی اهمیت بسیار زیادی دارد و فرزند عزیزم شما باید اتاق خود را مرتب کنید. اتفاقی که پس از آن رخ می دهد این است که فرزند ما ممکن است فردا که از خواب بیدار شد، اتاق خود را مرتب کند اما دو روز بعد آن موضوع را فراموش می نماید.

روش کاربردی که پیشنهاد می شود آن است که همراه با فرزند خود در یک فرآیندی که بیشتر شبیه به بازی و تفریح است، به اتاق او برویم و با هم دیگر تخت او را مرتب کنیم. حتی ممکن است ما خیلی بیشتر از کودک در مرتب کردن اتاق زمان بگذاریم یا انرژی صرف می کنیم، اما آنچه که اهمیت دارد، این است که با همدیگر فرآیند مرتب کردن تخت را تمرین کنیم تا پس از چند بار تکرار این کار برای او جا بیفتد.

آموزش مسائل مالی

در خصوص مسائل مالی نیز همین طور است. اگر بخواهید مفاهیم و مهارت های پولی را به او آموزش دهید. اگر تنها به او بگویید، در زندگی پس انداز داشته باشد، برای خرید خانه برنامه ریزی کند و برای پول خود بودجه بندی لحاظ کند، عملا زمان خود را هدر داده اید. راه کاربردی آن است که مفهوم یا مهارت مورد نظر خود را عملا تمرین کنید.
به طور مثال:
اگر می خواهید به او بودجه بندی را آموزش دهید، مرسوم ترین روش که در دنیا توصیه میشود. و در ایران نیز کاربرد دارد آن است که از سه قلک، استفاده نمایید، یک قلک برای امور خیر، یک قلک برای پس انداز و یک قلک برای خرید کالاهایی که کودک دوست دارد.

۳- قلک جادویی به او بدهید

به‌جای ۱ قلک، ۳ قلک به او بدهید (می‌توانید از پاکت، شیشهٔ خالی و ابزارهای دیگر استفاده کنید.) و روی هریک برچسب «بخشیدنی»، «پس‌اندازکردنی» و «خرج‌کردنی» بزنید. او را تشویق کنید پولش را بین ۳ قلک تقسیم کند. به کودک اجازه بدهید، خودش دربارهٔ چگونگی تقسیم‌کردن پول تصمیم بگیرد. این کار نه‌تنها اعتماد به نفس کودک را در موضوعات مالی افزایش می‌دهد؛ بلکه فرصتی فراهم می‌کند که بتوانیم با فرزندمان، گفت‌وگویی جدی دربارهٔ مدیریت پول داشته باشیم.

باتوجه به درصدهایی که از پیش به کودک خود گفته ایم، برای همه پول هایی که به دست فرزندان می رسد، باید به این قلک ها پول واریز شود. به طور مثال پولی که ما به عنوان پول توجیبی به او می دهیم یا پول هدیه تولد یا پولی که در زمان سال نو دریافت می کند باید در این قلک ها تقسیم شود. با تمرین و تکرار این نحوه تقسیم پول، کودک مفهوم بودجه‌بندی را درک می کند. بنابراین برای آموزش هر مفهوم باید راه و وسیله ای کاربردی و عملی را برای فرزندان بیابیم و صرفا به توضیح و موعظه بسنده نکنیم که چندان اثربخش نخواهد بود.

رفتار صحیح مالی والدین

مهمترین اصلی که می‌تواند آینده مالی فرزندان ما را تضمین کند رفتار صحیح مالی والدین است. فرض کنید به فرزند خود در مورد اهمیت بودجه بندی و پس انداز آموزش دهیم و با آنها در طول هفته چند بار در این خصوص صحبت کنیم. سپس آخر هفته به مرکز خرید رفته و بدون آنکه در بودجه ما لحاظ شده باشد یا برنامه ای برای خرید داشته باشیم، ناگهان با دیدن یک کت زیبا که تخفیف دارد و از پشت ویترین به ما چشمک می زند، هیجان زده شده و آن را خرید کنیم. طبیعی است که کل آموزش ها بی اثر شده و به احتمال بسیار زیاد کودک، رفتار ما را الگوی خود قرار میدهد.

۴- چگونه با فرزندمان در مورد اشتباهات مالی گذشته خود صحبت کنیم؟

• مسئولیت اشتباه خود را به عهده بگیریم. اینکه بخواهیم در خصوص گذشته مسؤلیت کامل را به عهده نگیریم و دیگران و جامعه را مقصر قلمداد کنیم، ناخودآگاه این پیام را به کودک مخابره کرده‌ایم که ما قربانی شرایط اجتماعی هستیم و توانی برای تغییر شرایط و اصلاح اشتباهات گذشته نداریم، نیازی نیست وارد جزئیات آن اشتباه شویم.

نباید با هیجان و افتخار از این خاطرات یاد کنیم. فرض کنید که شما پولی پس‌انداز کرده بودید که با آن یک ماشین تهیه کنید، یکی از دوستان شما می خواهد به ترکیه مسافرت کند و از شما نیز دعوت می کند، که باهم به این سفر بروید. ممکن است هزینه رفتن به این سفر، معادل ۵۰ درصد از پولی باشد که برای خرید ماشین پس انداز کرده‌اید.

شاید به این سفر بروید و به شما خیلی هم خوش بگذرد. هرچند می دانید که تصمیم صحیح تر آن بود که برای خانواده خود یک ماشین تهیه کنید و همیشه افسوس آن پولی را که خرج سفر کرده اید بخورید و از سوی دیگر خاطرات سفر شما را هیجان‌زده کند. لطفا این هیجان را با خود نگه دارید و آن را با فرزند خود شریک نشوید زیرا با این کار او را ناخودآگاه به رفتارهای هیجانی و به دور از منطق مالی تشویق کرده‌اید.

۵- در مورد میزان پولی که دارید به فرزند خودتان دروغ نگویید.

اگر بچه ها بفهمند که شما در مورد پولی که دارید به آنها دروغ می گویید اعتماد خودشان را هم در زمینه مسائل مالی و هم در سایر زمینه ها به شما از دست می دهند. امروز دورانی نیست که شما بتوانید خیلی راحت موضوعات را مخفی کنید.
فرض کنید شما کارمند یک شرکت هستید و با یکی از همکارانتان، رفت و آمد خانوادگی دارید و فرزند شما با فرزند همکارتان دوست است.

احتمال اینکه او از این طریق متوجه حقوق یا مزایای شما شود بسیار زیاد است. یا احتمال اینکه فرزند شما با جستجو در اینترنت متوجه میزان تقریبی حقوق شما شود بسیار زیاد است. البته این موضوع دلیلی بر آنکه درآمد دقیق خود را به فرزندمان بگوییم نیست.

پس راه حل چیست؟

اگر کودک شما خواسته‌ای را مطرح کند که شما با آن موافق نیستید، به او بگویید که این موضوع در بودجه لحاظ نشده است. یا اگر فکر می کنید آن خرید برای سلامتی او مضر است، دلایل خود را توضیح دهید. گفتن اینکه پول ندارم یا کارت بانکی خود را نیاورده ام راه حل خوبی نیست. پاسخ منفی شما باید حرف آخر باشد و به هیچ وجه نظر خود را تغییر ندهید.

از گذشته مالی خود گله و شکایت نکنیم. این که در گذشته پس انداز نداشته ایم یا پول خودمان را به طرز مناسبی مدیریت نکرده ایم، و یا پولمان را به شکلی هدر داده ایم … لازم نیست که در این موارد با فرزند خود صحبت کنیم، بهترین کار این است که خیلی مثبت و سازنده در مورد پول حرف بزنید و نقش یک فرد موفق را بازی کنید. نقش بازی کردن اینجا به معنای دروغ گفتن به فرزندتان نیست.

نقش بازی کردن تمرینی برای کسب مهارتی است که نداریم. اگر اعتماد به نفس کافی نداریم نباید به خودمان بگوییم اعتماد به نفس نداریم. بلکه باید به افرادی که اعتماد به نفس کافی دارند نگاه کنیم که چه رفتاری را انجام میدهند و چگونه صحبت می‌کنند، چطور راه می روند و چطور با دیگران برخورد می کنند؟ ما با تکرار این رفتارها می توانیم در ضمیر ناخودآگاه خودمان این باور را به وجود بیاوریم که دارای اعتماد به نفس هستیم.

۷- اگر با همسر خودتان در مورد مسائل مالی اختلاف نظر و دعوا دارید آن را پشت درهای بسته نگهدارید.

تحقیقات گسترده ای در خصوص دعوای والدین در مورد مسائل مالی در آمریکا انجام شده و نتیجه این بوده است که: « کودکانی که مرتب شاهد دعوای والدین در حوزه مسائل مالی بوده‌اند سه برابر بیشتر از دیگر بچه‌ها بدهی به بار آورده‌اند.»

اگر در مورد مسئله‌ای مطمئن نیستید که نظر همسر شما چیست، به فرزندتان بگویید که من با مادر یا پدرتان مشورت خواهم کرد و نتیجه را به شما اعلام خواهم کرد. فرزند شما نباید متوجه بشود که شما و همسرتان در مورد مسائل مالی اختلاف نظر دارید. بسیار مهم است که در مقابل فرزند خود در مورد مسائل مالی رفتار یکسانی داشته باشیم.

در روانشناسی تربیت کودک به اهمیت رفتار یکسان پدر و مادر در خصوص کودکان تأكید زیادی می شود و این امر تأثیر بسزایی در شکل گیری یک شخصیت سالم در فرزندمان دارد. اگر فرزند شما می‌خواهد به کنسرت برود و شما شک دارید که آیا همسرتان با هزینه کردن پول در این زمینه موافق است یا خیر، به فرزند خود بگویید که پس از مشورت با همسرتان به او پاسخ می‌دهید.

۸- اگر در طول زندگی فقط به فرزند خود پول داده‌اید و او این پول را به سلیقه خود خرج کرده است، انتظار مهارت و موفقیت مالی از فرزند خود نداشته باشید.

آموزش مهارتهای مالی امری زمان بر و نیازمند تکرار و تمرین است. طبیعی است این آموزش همچون هر آموزش دیگری باید گام به گام صورت پذیرد.

مثلا اگر هیچگاه اجازه مدیریت پول را به نوجوان خود نداده‌ایم و او موظف بوده برای هر خریدی به ما مراجعه کند و ما برای او بودجه‌بندی کرده ایم و حال بخواهیم او را به تنهایی در سن ۱۸ سالگی به خارج از کشور برای ادامه تحصیل بفرستیم، احتمال آنکه او در مورد مدیریت پول با مشکل مواجه شود بسیار زیاد است. بهتر است فرزند شما در ۱۲ یا ۱۳ سالگی اشتباهات مالی را مرتکب شود و تجربه کسب کند تا اینکه در ۱۸ یا ۲۰ سالگی به بهای گزافی شکست‌های مالی را مرتکب شود.

۹- در مورد آموزش مسائل مالی بین دختران و پسران تفاوت قائل نشوید.

خیلی از پدر و مادرها در خصوص مسائل مالی بیشتر با پسرها صحبت می کند به خصوص مسائلی حوزه سرمایه گذاری است. تحقیقات نشان میدهد که زنان معمولا در مقایسه با مردان درآمد کمتری دارند. همچنین در حوزه سرمایه گذاری و پس انداز برای دوران بازنشستگی نیز معمولا ضعیف تر عمل می‌کنند. دلیل این امر تفاوت میان دختران و پسران در آموزش مهارتهای پولی بوده است. در نگاه سنتی ما به پسران به عنوان نان آوران خانواده نگاه کرده‌ایم و موضوع پول برای زنان را امری دست دوم تلقی کرده‌ایم. این نگاه امروز دیگر جایی ندارد و عدم آموزش مناسب مهارتهای مالی تهدیدی برای آینده دخترانمان خواهد بود.

۱۰- آموزش مسائل مالی باید توسط هم پدر و هم مادر انجام شود.

در دنیای امروز تفکیکی میان زن و مرد در آموزش مسائل مالی وجود ندارد. اگر شما به عنوان مادر خانواده با سوالی در خصوص پول و سرمایه‌گذاری مواجه شدید نباید پاسخ شما به فرندتان این باشد که از پدر خود بپرس! بلکه اگر دانشی در این خصوص نداشتید به فرزند خود بگویید که از پاسخ به سوال مطمئن نیستید و پس از بررسی و تحقیق به او جواب خواهید داد. حتی برعکس اگر در خانواده‌ای مادر خانواده تخصص بیشتری در امور مالی دارد، پدر خانواده نیز باید در این خصوص مطالعه و تحقیق نموده و پاسخ گوی سوالات مالی و اقتصادی فرزند خود باشد.

اگر آموزش مهارت ها و دانش پولی توسط یکی از والدین انجام شود این مشکل بوجود می آید که فرزند شما پول را امری جنسیتی قلمداد کرده و مختص یک جنس بخصوص میداند.

 راهکار آموزش هوش مالی به کودکان و نوجوانان

۱. آموزش شمارش به خردسالان ۱ تا ۲ ساله:

در این سن می توان برخی از مفاهیم ابتدایی را به خردسالان آموزش داد. برای آموزش این مفاهیم به کارگیری سکه‌های مختلف برای آموزش شمارش به خردسالان یک روش آشنا کردن او با ابزار های مالی است. برای این کار باید طی چند مرحله با تکرار و تمرین این مباحث را به فرزند خود آموزش دهید . در این راه صبر و حوصله به خرج دهید تا کودک شما بتواند سکه‌ها را همراه شما بشمارد.

۲. آموزش ویژگی‌های ظاهری به کودک از طریق اسکناس و سکه

یکی دیگر از راه‌های آموزش هوش مالی به کودکان آشنایی بصری آن ها با اسکناس و سکه است. برای کودکان ۲ تا ۴ ساله می توانید مفهوم رنگ‌ها و اندازه‌ها را از طریق اسکناس و سکه ها با ویژگی‌های ظاهری گوناگون آموزش دهید. همچنین می‌توانید مرحله به مرحله ارزش هر سکه یا اسکناس را برای او توضیح دهید. مثلا می‌توانید به او بگویید با این ۵۰۰۰ تومانی می‌توانی یک بستنی تهیه کنی.

۳. پس انداز کردن را در وجود کودکتان نهادینه کنید

هر کودک باید یک قلک داشته باشد تا پس انداز کردن را بیاموزد. افرادی که در دوران خردسالی و کودکی اقدام به ذخیره پول های خود کرده اند بدون شک در بزرگسالی هوش مالی بالاتری داشته اند. این کار یک تمرین بسیار مهم برای تفهیم ارزش پول به کودکان است.

می‌توانید از قلک های: شیشه‌ای، سفالی و سایر قلک هایی استفاده کنید که امکان چند بار باز شدن نداشته باشند. یا اگر از قلک های کلیدی استفاده میکنید بازه‌های زمانی مشخصی را برای باز کردن آن تعیین کنید. مثلا هر سه ماه یکبار . از این طریق فرزند شما فرهنگ پس انداز را بیشتر جدی میگیرد. بعد از باز کردن قلک و مشاهده مبلغ ذخیره شده او را تشویق کنید. تشویق کردن می تواند کلامی باشد یا حتی با یک هدیه کوچک صورت گیرد.

۴. در چارچوب مشخصی پول تو جیبی بدهید

یکی از راه های تاثیر گذار در آموزش هوش مالی کودکان تخصیص مبلغی مشخص ، در یک بازه زمانی معین برای او است. برای کودکان ۵ سال به بالا می توانید از این روش استفاده کنید. مثلا به او بگویید ماهانه ۲۰ هزار تومان پول تو جیبی دارد که می تواند برای خود خرج کند. این مبلغ می تواند با توجه به سن و نیاز های فرزند شما تعیین شود.

فراموش نکنید که حتما چارچوب مشخصی برای پول تو جیبی فرزندتان تعیین کنید. اگر او این مبلغ را زودتر خرج کرد تا پایان زمان مشخص شده دیگر نباید به او پول بدهید. حتما این مبلغ را به صورتی تعیین کنید که علاوه بر تامین نیاز هایش بتواند بخشی از آن را پس انداز کند. پول توجیبی منظم می‌تواند پس‌انداز منظم، خرج کردن‌های منظم را در پی داشته باشد و این اعتماد به نفس کودکان را افزایش خواهد داد. روشن کنید که پول توجیبی باید چه مواردی را پوشش دهد.

۵. استفاده از بازی‌های مرتبط

بازی فروشگاه برای کودک شما جذابیت خواهد داشت. تعدادی وسیله را در قسمتی که مثلا قفسه های فروشگاهتان است ، قرار دهید و چند پول کاغذی درست کنید. از او بخواهید در ازای خرید هر یک از اشیا مقدار پول مشخصی را به شما بدهد. آموزش سواد مالی به کودکان نیز باید به اندازه کافی ساده و جذاب باشد تا آنها را به یادگیری ترغیب کند. یک مثال ساده این است که مقادیری پول یا تصویر نقدینگی به آنها داده شود و در ادامه چندین محصول مانند عروسک، میوه، بادکنک و … آموزش کودکان در باره پول، مهارتهای سواد مالی آنها را بالا میبرد.

مثلا در مورد خرید اسباب بازی بی‌کیفیت اجازه دهید تا متوجه تلف شدن پولش شود. با این وسایل ساده، بازی سرگرم کننده و آموزنده ای برای فرزند خود ایجاد خواهید کرد. حتی می توانید برای کودکان بزرگتر، از پول واقعی هم بهره بگیرید. از این طریق فرزند شما با ارزش هر یک از اسکناس ها هم آشنا خواهد شد.

۶. فرایند های مالی را به فرزندتان نشان دهید

برای کودکتان حساب بانکی باز کنید و او را با خود به بانک ببرید. فرایند های بانکی را با زبان ساده برای او شرح دهید. و اجازه دهید‌ پول های پس انداز شده اش را در حساب بانکی خود قرار دهد. می توانید برخی اوقات به عنوان تشویق ، مبلغی را به حساب بانکی اش بریزید و موجودی جدید حسابش را به او بگویید.

۷.  از کتاب ها و داستان ها بهره بگیرید.

از سن دو سالگی معمولا خردسالان به داستان ها و کتاب ها علاقه پیدا می کنند. برای آن ها کتاب ها و داستان هایی بخوانید که دارای مسائل مالی هستند. از او بخواهید راه حل خود را برای مشکلات گوناگون بیان کند و اگر سوالی داشت با صبر و حوصله پاسخگو باشید.

در سنین دبستان می توانید مسائل ریاضی دارای مباحث مالی مناسب سنش برای او طرح نمایید. کتاب های آموزش هوش مالی برای او خریداری و او را تشویق به خواندن کنید. برای این کار می توانید هر شب از او بخواهید آنچه از کتابش آموخته برای شما توضیح دهد.

۹. فرزندتان را با خود به فروشگاه ببرید

یکی از راه‌های آشنایی کودکان با هزینه‌ها بردن آن ها به فروشگاه است. در فروشگاه اگر مایل به خرید چیزی بود، قیمتش را به او بگویید. متذکر شوید که برای خرید هر چیز باید هزینه ای بدهید. برای مثال به فرزندتان بگویید : « اگر این بستنی را می خواهی باید سه تا از اسکناس های هزار تومانی را بدهیم. »

قیمت اجناس گوناگون را مقایسه کنید. مثلا بگویید : « این نوع بستنی دو هزار تومان گران تر از آن یکی است. کدام یک را ترجیح می دهی؟ »

یکی دیگر از راه های آموزش هوش مالی کودکان در فروشگاه این است که از او بخواهید مبلغ کالا های خریداری شده را پرداخت کند.

۱۰. قبل از خرید مبلغ مشخصی را در نظر بگیرید

فرض کنید قصد دارید برای خرید کتاب به همراه فرزندتان به کتابفروشی بروید. تعیین کنید تا چه مبلغی می تواند خرید کند. از این طریق او به فکر می افتد که بین کتاب‌های با ارزش مالی یکسان کدام یک را ترجیح دهد. همچنین او می‌آموزد که تنها تعداد محدودی از کتاب ها را می تواند خریداری کند و قرار نیست هر چه اراده کند برای او مهیا شود. این تمرین تاثیر بسیاری در قدرت تحلیل و تصمیم گیری کودک شما نیز خواهد داشت.

۱۱. کسب درامد را به فرزندتان آموزش دهید

برای کودکتان توضیح دهید که افراد برای کسب درآمد کار می کنند. همچنین می توانید برای او موقعیت هایی را ایجاد کنید که به کسب درامد بپردازد. مثلا اگر اتاقش را مرتب کرد مبلغ مشخصی را به او بدهید. می توانید از قبل لیست مناسبی تهیه کنید و برای برخی کارها درامد مشخصی تعیین کنید.

۱۲. آموزش مفاهیم ترکیبی پس انداز

کودکان ده سال به بالا قادرند مفاهیم ترکیبی را درک کنند. لذا در جهت آموزش تقویت هوش مالی کودکان بعد از این که با مفهوم پس انداز آشنا شدند ، میزان پس انداز در بلند مدت را برای او توضیح دهید. مثلا به او بگویید « اگر هر ماه ۵۰ هزار تومان پس انداز کنی در پایان سال ۶۰۰ هزار تومان خواهی داشت. » یا « اگر ۵۰۰ هزار تومان در بانک پس انداز کرده باشی و هر سال ۲۰ درصد سود به آن تعلق گیرد بعد از ۱۰ سال ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان خواهی داشت.» این مفاهیم فرزند شما را تشویق به پس انداز و استفاده درست از پول می‌کند.

۱۳. از فرزندتان بخواهید هزینه هایش را یادداشت کند.

یکی دیگر از راهکار هایی که برای افزایش هوش مالی هم در کودکان و هم در بزرگسالان بسیار موثر است، یادداشت کردن هزینه ها و درآمدها است. به فرزندتان بیاموزید یک دفترچه برای این کار داشته باشد و هر روز هر مقدار پولی که خرج می کند یا دریافت می کند در آن بنویسد. در پایان هر دوره ( مثلا یک ماه ) نگاهی به هزینه ها بیاندازد و موارد ضروری را از غیر ضروری تفکیک کند.

۱۴. الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید

پدر و مادر و سایر اعضای خانواده بیشترین تاثیر را بر کودکان می گذارند. در سنین بالاتر فرزندان ما دوستان و همکلاسی های خود را نیز وارد این دایره خواهند کرد. لذا قبل از هر چیز بهتر است هوش مالی را در خود تقویت کنید. پس انداز داشته باشید و از خرج های بیهوده بپرهیزید.

اگر خود شما فرد ولخرجی باشید و سواد مالی پایینی داشته باشید هر چقدر هم در راستای افزایش هوش مالی فرزندتان گام بردارید نه تنها تاثیر گذار نخواهد بود؛ بلکه به طور معکوس عمل خواهد کرد و فرزند شما به محض این که به درآمد برسد و آزادی مالی داشته باشد تمام این آموزش ها را فراموش می کند.

۱۵. خرج کردن پس انداز ، جذاب ترین بخش آن است.

پس انداز کردن صرفا برای افزایش عدد حساب بانکی نیست. بهتر است این مسئله را به فرزندتان یاد آور شوید. پس‌انداز می تواند کوتاه مدت ، میان مدت یا بلند مدت باشد. گاهی فرزند ۴ ساله شما برای خرید یک کادو تولد پول‌هایش را پس انداز می‌کند یا کودک ۱۰ سالتان علت پس انداز کردنش را خرید پلی استیشن جدید میداند و یا جوان ۲۰ ساله ای برای مستقل شدن و رشد فردی پس انداز می‌کند.

«بهترین سرمایه گذاری ممکن، سرمایه گذاری بر روی خودتان است»
وارن بافت

این انواع را برای فرزندتان به اقتضای سنش تشریح کنید و از او بخواهید هدفی را برای خود مشخص کند. سعی کنید به او کمک کنید هدف ارزشمندی را برگزیند. این کار علاوه بر این که دلیل پس انداز کردن را برای او روشن می کند می تواند یک انگیزه قوی برای ادامه راه باشد.

۱۶. پول هدیه بدهید

یکی دیگر از چیزهایی که می تواند ارزش پول را برای کودکان مشخص کند هدیه گرفتن آن است. اگر در مناسبت های مختلف مثل عید نوروز یا سالروز تولد به فرزندتان پول بدهید او انگیزه بیشتری برای پس انداز کردن پیدا خواهد کرد. با دادن پول به آن‌ها به‌‌عنوان هدیه، کودک به‌تدریج درک می‌کند که درخواست‌هایش چه هزینه‌ای دارند! حتی می توانید از دیگران هم بخواهید این‌ کار را انجام دهند.

مثلا اگر فرزندتان به عنوان کادو تولد از شما دوچرخه می خواهد،‌ از بقیه اعضای خانواده هم تقاضا کنید به او پول کادو بدهند و سپس با مجموع کادوهای نقدی هزینه خرید دوچرخه را تامین کنید.

۱۷.به کودکتان کمک کنید تصمیم های مالی بگیرد.

در موقعیت های مختلف می توانید فرزندتان را در مسائل مرتبط با خود یا کل خانواده دخیل کنید. برای مثال اگر برای خرید مبلمان به نمایشگاه رفته اید، چند گزینه مختلف را انتخاب کرده و قیمت هر کدام را به فرزندتان بگویید. سپس از او بخواهید آن ها را اولویت بندی کند.

وقتی کودکتان می‌خواهد هدفی برای پس انداز خود مشخص کند گزینه های مختلف را به او پیشنهاد کنید. اما در نهایت اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد. این کار علاوه بر افزایش هوش مالی کودکان قدرت تصمیم گیری آن ها را هم به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

فرزند ما در هر سنی چه مهارت هایی پولی را باید کسب کند؟

در هر مرحله از آموزش تقویت هوش مالی کودکان به فرزندانمان چه نکاتی الویت دارد؟

۱- مرحله ۳ تا ۷ سالگی

در این مرحله خلاقیت در بچه ها بسیار زیاد بوده و پیش فرض های بزرگسالان در ذهن آنها شکل نگرفته است. در این سن مهمترین مهارت ها و آموزش هایی که باید بر آن تمرکز کرد از این قرار می‌باشد:

• آشنایی با مفهوم پول و آشنایی با سکه و اسکناس در مبالغ مختلف
• توانایی شمردن پول
• آشنایی اولیه با مفهوم مبادله و خرید

۲- مرحله ۷ تا ۱۱ سالگی

در این مرحله باید مهارتهای پولی زیر توسعه یابند:

• آشنایی با مفاهیم درآمد و هزینه
• مدیریت پول توجیبی
• آشنایی با مفهوم بدهی و طلب

٣- مرحله ۱۱ تا ۱۵ سالگی

در این بازه سنی، تمرکز بر زمان حال افزایش می‌یابد.

• آموزش اولیه در خصوص سرمایه گذاری و آشنایی کلی با بازار سهام
• توانایی پس انداز برای خرید کالاهایی که دوست دارند.
• آموزش مفهوم هزینه فرصت
• آشنایی با مفهوم بانک و حساب بانکی
• ارزش زمانی پول

۴- مرحله ۱۵ تا ۱۸ سالگی

در این مرحله انتظار میرود فرزند ما با این مفاهیم آشنا شود:

• مسئولیت پذیری در مقابل پول
• پس انداز و سرمایه گذاری آگاهانه
• توانایی توضیح برنامه های آینده مالی که برای خود دارند.
• برای بدست آوردن استقلال مالی زندگی خود فکر کرده باشند.

۵- مرحله ۱۸ سالگی به بعد

در این سن استقلال و آزادی برای فرزند ما اهمیت بالایی خواهد داشت و او تلاش می‌کند، اثبات کند که می تواند زندگی خود را اداره کند. در این سن مهارت های زیر باید در او نهادینه شود:

• مدیریت جریان نقدی
• آشنایی با مالیات، بیمه و انواع آن
• درک مفهوم اعتبار و کاربردهای آن
• مفهوم کار به شکل جدی و کسب درآمد
• آشنایی با برنامه ریزی مالی جهت رسیدن به اهداف

تقویت هوش مالی کودکان را جدی بگیرید!

کودکانتان را با مباحث مالی آشنا سازید تا برایشان در آینده پولساز شود. هر چه زودتر آموزش‌های مرتبط با تقویت هوش مالی کودکان را آغاز کنید، نتایج بهتری نیز کسب می‌کنید. هرگز تصور نکنید که برای آموزش مسائل اقتصادی زود است زیرا کودکان می توانند این مفاهیم را کاملاً درک کنند ، وقتی توانایی تصمیم گیری و انتخاب را دارند.

اما شاید این دوگانگی و نگرانی را برای شما به وجود بیاورد که چگونه میتوانید به او مدیریت پول را آموزش دهید؟ فرزندان عزیز شما در دوره عالی محصلان برتر، هوش‌مالی را می‌توانند آموزش ببینند.