فواید بازی های تمرکزی و فکری

بازی های تمرکزی فارغ از هر سنی برای تقویت و بهبود عملکرد ما مفیدند.

انسان برای رشد ذهنی و اجتماعی خود نیاز به تفکر دارد و بازی خمیرمایه تفکر است.

در ابتدا بشر برای بازی کردن از مواد و اشیا خام و طبیعی به دست آمده از طبیعت استفاده می‌کردند. یک قطعه سنگ را در دست می‌گرفتند و حرکت می‌دادند و سرانجام آن را یا می‌غلتاندند و یا پرتاب می‌کردند؛ و این بازی آن‌ها محسوب می‌شد.

گاهی به نظر می‌آید بچه‌هایی که تمرکز ندارند، انرژی زیاد تخلیه نشده‌ای دارند که در زمان انجام کار‌هایی مهم آن‌ها را وا می‌دارد شیطنت کنند. والدین نباید حواس پرتی یا عدم تمرکز در کودک را نشانه بیش فعالی او بدانند.

کودک حق دارد که بازی و شیطنت کند. کودک می‌تواند با بازی کردن و تحرک جسمی انرژی‌های زیاد خودش را تخلیه کند. متاسفانه برخی از والدین شیطنت و تحرک کودک را نشانه بیش فعالی او تصور میکنند که این تصور اشتباهی است. بازی کردن باعث شکوفایی استعداد‌های نهفته کودک می‌شود و موقعیت استفاده از قوه تخیل را در کودک به وجود می‌آورد.

توجه، تمرکز و دقت

بازی‌هایی وجود داند که اگر کودک روزی یک ربع تا بیست دقیقه آن‌ها را انجام دهد، مغز او فعال می‌شود، دقتش بالا می‌رود و تمرکز او افزایش می‌یابد.

توجه:

یعنی پاسخ دادن به محرک خاص و نادیده گرفتن سایر محرک‌ها؛ محرک می‌توانند دیداری باشد یا شنیداری. به عبارت دیگر، اگر محرکی پیش بیاید و کودک نتواند به این محرک خاص به درستی پاسخ بدهد، او در حوزه توجه مشکل دارد.

به نگه داشتن توجه، «تمرکز» می‌گویند. یعنی فرد در موقع فعالیت، آموزش دیدن و یا در زمان پاسخ به محرک به وجود آمده بتواند توجه خود را نگه دارد.

دقت:

معنای دقت، در نظر گرفتن جزئیات برای خوب فهمیدن است. پس اگر کودک نتواند به جزئیات مسائل خوب توجه کند و به آن‌ها اهمیت بدهد یعنی دقت کافی ندارد.

فواید مهم بازی کردن

۱- تحریک اولیه‌ی رشد مغز

بازی می‌تواند از جهات مختلف به تقویت رشد مغزی در کودک کمک کند. برای نمونه تجربیات ضروری برای زندگی را فراهم می‌کند و زمینه‌ساز رشد مغز می‌شود. مغز کودکان به تعداد زیادی ارتباط‌دهنده‌ی بین سلول‌های عصبی یا سیناپس مجهز است. تولید بیش از حد سیناپس اجازه می‌دهد تا اطلاعاتی که در سال‌های اولیه کسب می‌شوند به شکل بنیادین در مغز ذخیره شوند.

این ذخیره‌سازی بنیادین به تجربیات کاملی در زندگی نیاز دارد که در یک محیط غنی از بازی‌های حسی و حرکتی کسب می‌شوند. اگر این تجربه‌ها وجود نداشته باشند، سیناپس‌های مربوطه از بین می‌روند.

دانشمندان علوم اعصاب کشف کرده‌اند که قرار گرفتن در شرایط ایدئالی برای بازی از جهت محیط و لوازم و بازی کردن در محیطی با این شرایط می‌تواند باعث تغییرات شیمیایی و فیزیولوژیک در مغز شود.

در بین نواحی مختلف مغز، این تغییرات بیشترین فایده را برای قشر مغز دارند. قشر مغز همان ناحیه‌ای از مغز است که با پردازش رفتارهای شناختی ارتباط بیشتری دارد.

۲. تقویت هوش

یکی دیگر از فوایدی که برای بازی کردن مشخص شده است این است که بازی در دوران کودکی با داشتن هوش بیشتر در سنین بالاتر ارتباط دارد.

از پژوهش‌های انجام شده در این زمینه نتایج جالبی به دست آمده است. این پژوهش‌ها نشان دادند که اگر برای نوزادان شرایطی فراهم شود که به صورت منظم بازی کنند، آن‌ها در سه سالگی بهره‌ی هوشی بالاتری خواهند داشت.

بعضی از روان‌شناسان بعد از تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده، این نظریه را تأیید کردند که بازی می‌تواند رشد شناختی، زبانی و اجتماعی کودک را تقویت کند.

۳. شکل‌گیری تفکر خلاقانه

شاید آشکارترین فایده بازی این است که باعث افزایش خلاقیت در کودکان می‌شود.

خلاقیت رابطه‌ی بسیار نزدیکی با تفکر واگرا دارد. تفکر واگرا با بررسی راه‌حل‌های ممکن همراه است و معمولا ایده‌‌پردازی خلاقانه را به دنبال دارد. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که بازی در شکل‌گیری تفکر واگرا بسیار مؤثر است.

در پژوهشی برای اثبات این تأثیر، ۵۲ کودک شش تا هفت ساله به صورت تصادفی انتخاب شدند و به دو گروه تقسیم شدند. بچه‌های گروه اول باید متنی را که روی تخته‌ی سیاه نوشته شده بود کپی می‌کردند و به بچه‌های گروه دوم نوعی خمیر بازی داده شد.

سپس از آن‌ها خواسته شد تا یک فعالیت ابتکاری و خلاقانه انجام دهند. بررسی فعالیت‌هایی که این بچه‌ها انجام دادند این بود که بچه‌های گروه خمیر بازی به نتایج خلاقانه‌تری رسیده بودند. بعضی دیگر از پژوهش‌ها هم نشان دادند که بازی‌های آزاد به ویژه بازی‌های نمایشی با پیشرفت قابل توجه تفکر واگرا در ارتباط هستند.

بازی‌های آزاد بازی‌هایی هستند که ساختار مشخصی ندارند و در آن‌ها کودکان تشویق می‌شوند خودشان ساختار بازی را طراحی کنند. در بازی‌های نمایشی، کودکان باید داستان‌ها را تصور کنند و در مرحله‌ی بعد آن‌ها را اجرا کنند. در این نوع بازی‌ها بچه‌ها می‌توانند آزادانه فکر کنند و انجام دهند و همین آزادی در فکر و عمل باعث تقویت خلاقیت در آن‌ها می‌شود.

خیال‌پردازی با خلاقیت بیشتر همراه است و برخی مطالعات نشان داده‌اند نوجوان‌هایی که خلاقیت بیشتری دارند، در دوران کودکی به داشتن دوستان خیالی تمایل داشته‌اند.

۴- ارتقای مهارت‌های کنترل عواطف و تنظیم هیجانات

تنظیم هیجانات یکی از مهارت‌های اساسی برای رفتن به مدرسه است. کودکانی که این مهارت را کسب کرده‌اند، آمادگی بیشتری برای حضور در مدرسه دارند. آن‌ها برای رسیدن نوبتشان صبورترند، در برابر وسوسه‌ی سایر بچه‌ها برای گرفتن اشیاء مختلف مقاومت بیشتری از خودشان نشان می‌دهند، هیجانات منفی را کنترل می‌کنند و می‌توانند فعالیت‌های چالش‌برانگیز را ادامه دهند.

در یک پژوهش، روان‌شناسان نحوه‌ی رفتار کودکان با حوادث منفی را هنگام بازی‌های نمایشی بررسی کردند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند کودکانی که بازی‌های نمایشی بیشتری با مشارکت مربیان خودشان انجام داده بودند، در تنظیم هیجاناتشان بهتر عمل می‌کردند و برای ادامه‌ی بازی آمادگی بیشتری داشتند.

مهارت تنظیم هیجانات نه تنها برای کسب موفقیت‌های تحصیلی ضروری است بلکه باعث می‌شود کودک موفقیت‌های اجتماعی بیشتری را هم کسب کند. در مراکز پیش‌ دبستانی، کودکانی که عملکرد بهتری در کنترل عواطف از خودشان نشان می‌دهند، با دوستان بیشتری در ارتباط هستند و از نظر اجتماعی توانایی‌های بیشتری دارند.

۵. رشد همدلی و شایستگی اجتماعی

بازی کردن و همچنین بازی های تمرکزی برای تقویت رشد اجتماعی کودکان بسیار مهم است. انجام بازی‌های فعال و بدون ساختار با دیگران (والدین، خواهر و برادر و هم‌سالان) فرصت بسیار خوبی برای پرورش مهارت‌های اجتماعی است.

وقتی در بازی، کودکان نقشی را اجرا می‌کنند یا با هم‌سالان خود مذاکره می‌کنند، مهارت‌های اجتماعی بیشتری را می‌آموزند.

همچنین برای کودکان، بازی فرصتی برای یادگیری تعاملات اجتماعی است. کودکان همکاری با دیگران، پیروی کردن از قوانین، خود کنترلی و نحوه‌ی کنار آمدن با دیگران را در بازی‌ها یاد می‌گیرند.

روان‌شناسان به این نتیجه رسیده‌اند که انجام بیشتر بازی‌های خیالی به ویژه نمونه‌های پیچیده‌تر آن‌ها در دوران پیش دبستانی با سطح مهارت‌های اجتماعی و محبوبیت اجتماعی کودکان در ارتباط است. کودکانی که این تجربه را دارند بیشتر در فعالیت‌های اجتماعی مثبت شرکت می‌کنند.

کودکانی که بیشتر بازی می‌کنند: شادتر هستند، بهتر با شرایط مختلف سازگار می‌شوند، تعاملات اجتماعی بیشتری دارند، در بین هم‌سالان خودشان محبوب‌تر هستند و همدلی بیشتری از خودشان نشان می‌دهند.

همدلی یکی از اصول مهم برای پیشرفت مهارت‌های اجتماعی است. چنین کودکانی در آینده افکار و احساسات دیگران را بهتر درک می‌کنند.

بازی های تمرکزی

بعضی از بازی‌ها هستند که باعث تقویت حافظه کودک و افزایش تمرکز آن‌ها می‌شود. در این مقاله از وبسایت ذهن برتر می‌خواهیم ببینیم چه بازی‌هایی تمرکز کودکان را افزایش می‌دهد.

تحقیقات نشان می‌دهند افرادی که پیش از سنین میانسالی و پیری بازی های تمرکزی انجام می‌دهند، کمتر از سایرین در سنین پیری با اختلالات حافظه و عدم تمرکز دست و پنجه نرم می‌کنند.

در واقع به طور کلی انجام دادن تمریناتی که موجب افزایش تمرکز ما می‌شوند برای ما ۲ فایده کلی دارند:

نخست اینکه در هر سنی که باشیم، این تمرینات به افزایش تمرکز و دقت ما کمک می‌کنند.

دومین فایده آن‌ها بلند مدت است.

همانطور که گفتیم تمریناتی که موجب افزایش تمرکز ما می‌شوند، در آینده و سنین پیری نیز موجب عملکرد بهتر مغز و حافظه ما خواهند شد.

بازی‌هایی که تمرکز کودکان و نوجوانان را افزایش می‌دهد

بازی‌هایی که حرکت بیشتری داشته باشند هیجان و در نتیجه یادگیری کودک را بالا می‌برند. از طرف دیگر، بازی‌های پرهیجان می‌توانند ارتباط والدین و کودک را تقویت کنند. همچنین بهتر است والدین با کودک همبازی شوند و به‌صورت مسابقه، این بازی‌ها را برگزار کنند. اگر والدین بتوانند فضای رقابتی و مسابقه ایجاد کنند، می‌توانند انگیزه کودک را برای اجرا و ادامه بازی‌ها بالا ببرند.

بازی جابجایی

از فرزندتان بخواهید که همه جای اتاق را با دقت بررسی کند و جای همه لوازم را به ذهن بسپارد.
حالا از او بخواهید که برای ۳۰ ثانیه به اتاق دیگری برود و سپس برگردد.
بعد از اینکه کودک اتاق را ترک کرد، محل یک یا چند تا از وسایل را تغییر دهید.
زمانی که فرزند شما برگشت از او بخواهید بگوید جای کدام یک از وسایل تغییر کرده.
سپس جای خود را با کودک عوض کنید و این بازی را بار دیگر تکرار کنید.

می‌توانید وسایل را پنهان کنید و از فرزند خود بخواهید حدس بزند چه چیزی در اتاق گم شده است.

هدایت توپ با فوت کردن

توپ سبکی را روی میز بگذارید.
یک طرف میز کودک باشد و طرف دیگر میز، فردی سبدی را نگه دارد و فرد دیگر باید با فوت کردن این توپ را به داخل سبد هدایت کند.

راه رفتن با کتاب روی سر

کتابی را روی سر کودک بگذارید و از او بخواهید بدون اینکه کتاب از روی سر او بیفتد در مسیر راه برود.

حتی با خلاقیت می‌توانید دو بازی را با هم ترکیب کنید، یعنی در زمان راه رفتن با کتاب، زنگوله‌ای هم به دست کودک بدهید و از او بخواهید که راه برود بدون اینکه زنگوله صدا بدهد.

این بازی در حفظ تعادل نیز کاربرد دارد.

بازی تمرکزی ترتیب‌ها

حروف الفبا را یکبار از اول تا آخر بگویید.
سپس یکبار اینکار را برعکس انجام دهید و از آخر به اول آن‌ها را بگویید.

🛑ساده بود؟

ماه‌های سال را به ترتیب حروف الفبا نام ببرید.
حالا همین کار را بر اساس تعداد حروف هر کدام از ماه‌ها انجام دهید و از کوچک به بزرگ آنها را مرتب کنید.

این بازی بشدت نیازمند تمرکز بالا و توجه است، پس قبل از هرچیز سعی کنید این بازی را در جایی ساکت انجام دهید.

از بهترین اسباب‌بازی‌ها برای افزایش تمرکز:

مکعب روبیک
پازل
سودوکو
برج هیجان

شطرنج

بازی شطرنج علاوه بر اینکه باعث افزایش توجه و دقت و تمرکز می‌شود، هوش هیجانی را هم تقویت می‌کند و به آن‌ها می‌آموزد که چطور تصمیم‌های لحظه‌ای بگیرند. مهمتر اینکه با توجه به تغییر شرایط بتوانند واکنش‌های سریع و صحیح و عاقلانه از خود نشان بدهند. فرزند شما با این مفهوم آشنا می‌شود که هر حرکت و عملش در زندگی با عکس‌العملی همراه خواهد بود.

بازی های تمرکزی پیدا کردن تفاوت‌ها

از یک عکس دوبار کپی بگیرید. سپس بر روی یکی از آنها تغییرات جزئی ایجاد کنید. دقت کنید که این تغییرات هر چه کوچکتر باشند بازی سختتر خواهد شد و در نتیجه برای گروه سنی بالاتری مناسب است. بهتر است برای کودکان تفاوت‌ها زیاد جزئی و ریز نباشند.

اگر کودکتان به انجام این بازی علاقه ندارد، می‌توانید از تصاویر انیمیشن موردعلاقه‌اش استفاده کنید.

اما سوال اینجاست، آیا برای تقویت قوه تمرکز، بازی کردن کافی است؟ مشخص است که نه.

روش‌های افزایش تمرکز بیشتر از آن هستند که بتوانیم در یک مقاله به آن‌ها بپردازیم. به همین دلیل در دوره ۳روزه حافظه برتر + ۳۰ روز تمرین تکنیک‌های تقویت حافظه و تمرکز و افزایش قدرت مغز را به شما آموزش و تمرین می‌دهیم.